kutubhona

«Киши, модомики бирон гуноҳга буюрилмас экан, ёқтирган ва ёқтирмаган нарсасида қулоқ солиб, итоат қилиши вожиб. Энди агар бирон гуноҳга буюрилса қулоқ солиб, итоат қилмайди». Пайғамбаримиз с.а.в халифалар ва амирларга итоат қилиш ҳақида Муслим ривоят қилган ҳадисда шундай дедилар:

«قَالُوا: أَفَلاَ نُقَاتِلُهُمْ؟ قَالَ: لاَ، مَا صَلُّوا»
«Шунда: уларга қарши жанг қилмаймизми? - дейишди. Росулуллоҳ: Йўқ, модомики намозни адо этар эканлар, дедилар». Муслим ушбуни ҳам ривоят қилди:

«قِيلَ يَا رَسُولَ اللَّهِ أَفَلاَ نُنَابِذُهُمْ بِالسَّيْفِ فَقَالَ: لاَ، مَا أَقَامُوا فِيكُمُ الصَّلاَةَ»

«Ё Росулуллоҳ, уларга қилич билан қарши чиқмаймизми, дейилди. Пайғамбаримиз с.а.в: йўқ, модомики орангизда намозни барпо этишар экан, дедилар». Бухорий ва Муслим ушбуни ривоят қилди:

«إِلاَّ أَنْ تَرَوْا كُفْرًا بَوَاحًا»
«Фақат агар очиқ куфрни кўрсангиз». Муслим ушбуни ҳам ривоят қилди:

«فَمَنْ كَرِهَ فَقَدْ بَرِئَ وَمَنْ أَنْكَرَ فَقَدْ سَلِمَ وَلَكِنْ مَنْ رَضِيَ وَتَابَعَ»

«Ким ёмон кўрса пок бўлади, ким инкор қилса саломат бўлади. Лекин ким рози бўлиб эргашса (пок ва саломат бўлмайди)». Бу оят ва ҳадислар халифага итоат қилишни фақат гуноҳ ва куфр бўлмайдиган ҳолатга хослаб қўйяпти. (яъни халифа маъсият ва куфрни содир этмаса унга итоат қилиш вожиблигини ифодалаяпти). Шунинг учун «маъсум бўлмаган шахс гуноҳга буюриши ва хатога йўл қўйиши мумкин. Шунинг учун агар унга итоат қилиш вожиб бўлганида эди, у ҳолда Аллоҳ халифага итоат қилишга буюриш ва ҳам гуноҳни ҳаром қилиш билан бир-бирига зид бўлган икки нарсани жамлаш, мувофиқлаштиришга буюрган бўлиб қоларди», деган гапга ўрин қолмайди. Чунки бу ерда бир-бирига зид икки нарсани жамлаш йўқ. Зеро Аллоҳ Субҳанаҳу халифага фақат гуноҳ ва куфр бўлмаганидагина итоат қилишни буюряпти, гуноҳ ва куфр бўлганида унга итоат этмасликни буюряпти ва гуноҳни ҳаром деб билишни буюряпти. Демак Аллоҳ Таолонинг бу мавзу хусусидаги амрлари ўртасида ҳеч қандай зиддият йўқ.